Is vervroegd pensioen haalbaar voor jou? Ontdek het hier!

Als je overweegt om vervroegd met pensioen te gaan of te kiezen voor het Stelsel van Werkloosheid met Bedrijfstoeslag (SWT), is het belangrijk om niet alleen naar het maandbedrag te kijken.

Er zijn namelijk nog andere elementen die je in de weegschaal moet leggen voordat je een beslissing neemt.

In deze blog bespreken we de voor- en nadelen van beide opties en geven we je tips om de juiste keuze te maken. Lees verder om erachter te komen welke optie het beste bij jouw situatie past!

Uit onderzoek van Securex blijkt dat bijna drie op de vier Belgische werknemers niet willen werken tot hun 65ste verjaardag, laat staan langer. Wanneer gevraagd wordt tot welke leeftijd men wilt werken, geeft bijna 3 op 4 (74%) een antwoord dat onder de wettelijke pensioenleeftijd ligt. Of anders gezegd: slechts 26% van de mensen wil nog na zijn 65 jaar doorwerken. Dat zijn straffe cijfers. 

Maar welke opties heb ik? 

Wanneer je aan het einde van jouw loopbaan minder wilt werken, zijn er verschillende manieren om dat te doen. Als je slechts gedeeltelijk wilt blijven werken, is een landingsbaan waarschijnlijk de beste optie. Je kunt ook kiezen voor deeltijds werk, maar dat heeft vaak nadelige gevolgen voor de opbouw van socialezekerheidsrechten en het aanvullende pensioen.

Wil je eerder stoppen met werken dan kun je met vervroegd pensioen. Ook is het SWT (Stelsel van Werkloosheid met Bedrijfstoeslag) een optie.

‘Al zijn de voorwaarden de jongste jaren verstrengd. Voor het SWT is bovendien de medewerking van de werkgever nodig.

Het gaat om een ontslag door de werkgever met een bijhorende opzeggingstermijn of verbrekingsvergoeding. Bij het wettelijk pensioen – vervroegd of op de wettelijke pensioenleeftijd – of bij een landingsbaan is dat niet het geval.’ zegt Geert Vermeir, juridisch adviseur van de hr-dienstverlener SD Worx.

Er bestaat geen eenduidig beste optie, aangezien de keuze afhankelijk is van persoonlijke voorkeuren. Het financiële plaatje verschilt bovendien per optie. Hier de opties op een rij. 

1. De landingsbaan

Een landingsbaan betreft een unieke vorm van tijdskrediet. Werknemers kunnen er vanaf 55 jaar voor kiezen om 4/5e of halftijds te werken, waarbij het loon in verhouding tot het aantal gewerkte uren wordt berekend. Pas vanaf 60 jaar ontvangt men bovenop het loon een uitkering van de RVA. Echter, onder bepaalde voorwaarden kan men hier al vanaf 55 jaar gebruik van maken.

Het bedrag van de uitkering wordt geindexeerd

Let wel: het bedrag van de uitkering is van tevoren vastgelegd en wordt geïndexeerd. Als een samenwonende bijvoorbeeld 1/5e tijdskrediet neemt, ontvangt deze netto 179,84 euro per maand. Een alleenstaande zonder kinderen ten laste krijgt 217 euro, met kinderen ten laste is dat 276,62 euro. Bij halftijds tijdskrediet krijgt een samenwonende netto 387,17 euro en een alleenstaande 493,49 euro.

Geen negatieve invloed op het pensioen

In het algemeen heeft de landingsbaan geen negatieve invloed op de opbouw van het pensioen. Indien men een uitkering van de RVA ontvangt, wordt de periode van tijdskrediet vrijwel altijd volledig meegeteld – tegen een fictief ‘normaal’ loon – voor de vaststelling van de datum waarop men in aanmerking komt voor vervroegd pensioen en voor de berekening van het pensioenbedrag.

2. Vervroegd pensioen

Het vervroegd pensioen kent twee mogelijke data waarop je met pensioen kunt gaan: de wettelijke en de vervroegde datum. Je kunt zelf kiezen welke datum je verkiest, en de voorwaarden zijn in principe hetzelfde voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren, en er wordt geen onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen.

De algemene regel voor vervroegd pensioen is dat je minstens 63 jaar moet zijn en een loopbaan van 42 jaar moet hebben. Echter, je kunt ook vanaf 60 jaar met pensioen gaan na een loopbaan van 44 jaar, en vanaf 61 of 62 jaar na een loopbaan van respectievelijk 43 jaar.

Hoe het pensioenbedrag wordt berekend

Voor de pensioenberekening wordt een volledige carrière van 45 jaar in beschouwing genomen, waarbij voor elk gewerkt jaar een “pensioenopbrengst” wordt berekend. De som van deze opbrengsten bepaalt het bedrag dat je maandelijks zult ontvangen zodra je met pensioen gaat.

De som van de pensioenopbrengsten van elk gewerkt jaar bepaalt het bedrag dat je maandelijks zult ontvangen zodra je met pensioen gaat.

Hoe langer je werkt, des te meer pensioen je zult ontvangen. Wanneer je eerder stopt, zal het bedrag lager zijn. Als je stopt na 42 jaar werken, zal jouw pensioenbedrag 42/45 bedragen. Dit lagere bedrag zul je voor de rest van jouw leven ontvangen, ook nadat je de wettelijke pensioenleeftijd hebt bereikt.

Volgens Vermeir wordt vaak over het hoofd gezien dat het totaalbedrag tot aan het overlijden hoger kan zijn wanneer je vervroegd met pensioen gaat, ondanks dat het maandbedrag lager is. Je begint immers eerder pensioen te ontvangen, en dit kan op de lange termijn een gunstig effect hebben op het totaalbedrag dat je zult ontvangen.

Groepsverzekering en het vervroegd pensioen: de gevolgen

Een groepsverzekering heeft ook verregaande gevolgen voor jouw vervroegd pensioen. Wanneer je met pensioen gaat, wordt jouw groepsverzekering onmiddellijk uitbetaald, wat twee gevolgen heeft: 

• Ten eerste zal het eindbedrag lager uitvallen dan wanneer je tot aan jouw wettelijke pensioenleeftijd zou werken. Er worden langer bijdragen voor jouw groepsverzekering overgemaakt.
• Ten tweede moet je meer belastingen betalen. Voor het deel van de groepsverzekering dat je zelf hebt opgebouwd, is er geen verschil en hangt het belastingpercentage enkel af van het moment waarop de premies werden betaald. Voor premies betaald sinds 1993 is dat 10,09 procent, voor premies van voor 1993 is dat 16,66 procent.

Voor het deel van de groepsverzekering dat is opgebouwd met werkgeversbijdragen, hangt het belastingpercentage af van het moment waarop je het kapitaal opvraagt. Als je de wettelijke pensioenleeftijd hebt bereikt of als je een loopbaan van 45 jaar hebt gehad en de jongste drie jaar effectief actief was, betaal je 10,09 procent. Maar als je vervroegd met pensioen gaat en geen volledige loopbaan van 45 jaar hebt, betaal je 16,66 procent.

Tip: overweeg je je pensioen aan te vullen door iedere maand een klein bedrag opzij te zetten? Bankshopper laat je zien wat het effect is door elke maand 100 euro opzij te zetten. 

3. SWT

SWT staat voor het Stelsel van Werkloosheid met Bedrijfstoeslag en wordt beschouwd als een vervanging voor het vroegere brugpensioen. Het is echter belangrijk om te weten dat het geen pensioen is, maar een vorm van werkloosheid.

Bij het SWT worden werknemers ontslagen en ontvangen ze een toeslag bovenop hun werkloosheidsuitkering van het bedrijf of een sectorfonds. Als ze daarna elders aan de slag gaan, behouden ze die toeslag.

Aan welke voorwaarden moet je voldoen

Dit systeem is speciaal gericht op oudere werknemers. Aan welke voorwaarden moet je voldoen? 

• Onder de algemene regeling (cao nr. 17) kan een werknemer vanaf 62 jaar in SWT gaan. 
• Een werknemer moet in 2023 minstens 40 jaar gewerkt hebben als man en 39 jaar als vrouw. 
• Vanaf 2024 komt er voor vrouwen nog een jaar bij, waardoor ook zij minstens 40 jaar gewerkt moeten hebben. 
• Er zijn ook afwijkende SWT-regelingen, waarin andere leeftijds- en beroepsvereisten gelden, zoals voor werknemers met een zwaar beroep of voor ondernemingen in moeilijkheden of herstructurering.
  

Het SWT is in eerste instantie bedoeld om oudere werknemers te beschermen als het bedrijf waarin ze actief zijn een herstructurering ondergaat. Het stelsel wordt echter ook gebruikt om oudere werknemers op non-actief te zetten als het werk te zwaar wordt.

Bedrag SWT-uitkering 

Het bedrag van de werkloosheidsuitkeringen bij het SWT stemt overeen met 60 procent van jouw laatste geplafonneerde brutoloon. Dat percentage blijft ongewijzigd tijdens de duur van jouw werkloosheid met bedrijfstoeslag, ongeacht jouw gezinstoestand.

De bedrijfstoeslag is geen vast bedrag en hangt af van het verschil tussen het netto referteloon en de werkloosheidsuitkering. Het wettelijk minimum van de bedrijfstoeslag is de helft van dit verschil. Het netto referteloon wordt berekend als het brutoloon verminderd met de persoonlijke socialezekerheidsbijdrage en de bedrijfsvoorheffing, en wordt begrensd tot een bedrag van momenteel 4.813,48 euro.

‘Je mag stellen dat een werknemer met een brutoloon van ongeveer 4.800 euro die op SWT gaat een maandelijkse aanvulling van zo’n 650 euro bruto krijgt’, zegt Vermeir.

Volgens Vermeir zou een werknemer met een brutoloon van ongeveer 4.800 euro die met SWT gaat een maandelijkse aanvulling van zo’n 650 euro bruto krijgen.

Let wel op, want er worden nog forse bedragen afgetrokken van dit brutobedrag, waaronder een RSZ-bijdrage van 6,5 procent en bedrijfsvoorheffing.

Hoewel het SWT is gebaseerd op het laatste loon, is het niet eenduidig te bepalen of je financieel gezien beter af bent met SWT of met vervroegd pensioen. Het hangt af van jouw individuele situatie. Bij het vervroegd pensioen is het volledige loon over de loopbaan bepalend en via Mypension.be kun je een duidelijk zicht krijgen op het maandbedrag dat je bij het vervroegd pensioen kunt verwachten. Het bedrag voor de SWT-uitkering en bedrijfstoeslag worden voor jou berekend.

Opbouw wettelijk pensioen

Er bestaat een verschil in de opbouw van jouw wettelijk pensioen wanneer je kiest voor SWT of vervroegd pensioen. Bij SWT bouw je langer wettelijk pensioen op dan wanneer je met vervroegd pensioen gaat. Het SWT wordt beschouwd als een gelijkgestelde periode die meetelt voor de pensioenberekening. Bij vervroegd pensioen stopt de opbouw van jouw wettelijk pensioen. Als je bijvoorbeeld op jouw 64ste in SWT gaat, win je 2/45 in jouw finale pensioenbedrag als je op 66 jaar met pensioen gaat.

Tip: overweeg je een extra appeltje voor de dorst? Met deze strategie beleg je met minder risico.

Hoe zit het met de groepsverzekering  

Een werknemer die kiest voor SWT heeft ten opzichte van iemand die met vervroegd pensioen gaat, een dubbel voordeel wat betreft de groepsverzekering.

• De SWT’er kan de groepsverzekering namelijk behouden tot aan de wettelijke pensioendatum, waardoor de gespaarde bedragen blijven oplopen. Bij een vervroegd pensioen is dit niet het geval, omdat je dan de groepsverzekering meteen uitbetaald krijgt.
• Bovendien kan een SWT’er aanzienlijk fiscaal voordeel behalen. Als de groepsverzekering wordt uitgekeerd bij het wettelijk pensioen, betaalt men namelijk slechts 10,09 procent belasting op het deel dat is opgebouwd met werkgeversbijdragen. Wie geen volledige loopbaan van 45 jaar heeft, betaalt bijna 17 procent op dat deel. Op een bedrag van bijvoorbeeld 100.000 euro kan dit een verschil van ongeveer 6.000 euro maken.

Het is echter belangrijk om vanuit jouw eigen situatie te beslissen of deze voordelen voor jou interessant genoeg zijn om voor SWT te kiezen.

Hiermee dien je rekening te houden 

Bij de keuze tussen vervroegd pensioen en SWT spelen ook andere factoren dan geld een rol. Als je voor SWT kiest, moet je er rekening mee houden dat je je ter beschikking van de arbeidsmarkt moet houden.

Bij SWT gaat het namelijk om werkloosheid en geldt een aangepaste beschikbaarheid. Het is mogelijk dat je een voorstel voor passend werk of een opleiding van de arbeidsbemiddelaar VDAB krijgt en in principe kun je dat niet weigeren. Het is daarom belangrijk om op de hoogte te blijven van het aangescherpte activeringsbeleid van de Vlaamse overheid.

Hou er rekening mee dat je je ter beschikking van de arbeidsmarkt moet houden. Een voorstel voor passend werk kun je in principe niet weigeren.

In sommige gevallen worden mensen die in SWT gaan niet als werkzoekende beschouwd. Wie bijvoorbeeld een beroepsverleden van 43 jaar kan bewijzen of werkzaam was in een zwaar beroep, kan vrijgesteld worden van de aangepaste beschikbaarheid. Ook medische redenen kunnen leiden tot een vrijstelling.

Het gunsttarief van 10 procent bij een opname van de groepsverzekering op je 65ste of na een 45-jarige loopbaan geldt alleen voor wie de laatste 3 jaar effectief actief was. 

Als je een SWT’er bent die aangepast beschikbaar is, ben je voor de arbeidsmarkt gelijkgesteld. Maar iemand die een vrijstelling voor de aangepaste beschikbaarheid aanvraagt, verliest die gelijkstelling. En dan verlies je het gunsttarief. Dit wordt dikwijls vergeten…